Reforma walutowa

Po odzyskaniu niepodległości w listopadzie 1918 na terytorium II Rzeczpospolitej były początkowo w obiegu cztery waluty: marka niemiecka, korona austriacka, rubel carski i marka polska (waluta Królestwa Polskiego). W styczniu 1920 Sejm RP ustanowił jako jedyną walutę państwa polskiego markę polską.

 W związku z niestabilną sytuacją skarbu w okresie wojny polsko- bolszewickiej i bezpośrednio po niej marka polska podlegała inflacji. W roku1923umiarkowana inflacja marki przerodziła się w okresie centroprawicowego  rządu Wincentego Witosa  hiperinflację, która doprowadziła do poważnego kryzysu skarbu państwa, niemożności skutecznego pokrywania wydatków budżetu i zaburzeń społecznych, które doprowadziły do upadku gabinetu Witosa, powołania w grudniu 1923 rządu Władysława Grabskiego i uchwalenia przez Sejm RP nadzwyczajnych pełnomocnictw dla powstałego rządu.Władysław Grabski dokonał sanakcji skarbu przez wprowadzenie jednoroazowego podatku majatkowego, radykalne ciecia administracji panstwowej oraz obciecia danin spolecznych. Rząd ustanowił również nową walutę – złotego i powołał jego emitenta - Bank Polski, który zastąpił Polską Krajową Kasę Pożyczkową jako wyłączny emitent waluty państwa polskiego.

Przeprowadzono pełną wymianę marek polskich na złote, przy czasowym utrzymaniu w obiegu obu walut.Stosunek wymiany marki polskiej na złotego Grabski ustanowił na 1 800 000:1. Powołano do życia niezależny Bank Polski (w którym Skarb Państwa zachował pakiet większościowy i akcje uprzywilejowane), pełniący funkcję banku centralnego i emisyjnego. Reforma walutowa doprowadziła do ustabilizowania sytuacji gospodarczej i pozwoliła na rozwój Polski w latach 20.i 30. XX wieku. Złoty był do 1939 walutą w pełni wymienialną o stabilnym kursie wymiany. W konsekwencji niemiecko-polskiej wojny celnej w 1925 r i wynikającego z niej nagłego deficytu bilansu handlowego Rzeczypospolitej Bank Polski w listopadzie 1925 odmówił premierowi Grabskiemu dalszej interwencji giełdowej w obronie sztywnego kursu złotego, co doprowadziło do spadku kursu do ok. 10 zł za dolara. W konsekwencji decyzji Banku Polskiego Władysław Grabski podał się do dymisji wraz z gabinetem w przekonaniu o niemożliwości kontynuacji swej polityki gospodarczej.

Dymisja rządu spowodowała dalszy spadek kursu złotego. Destabilizacja polityczna, która nastąpiła po upadku gabinetu Grabskiego otworzyła drogę do przeprowadzonego w maju 1926 przez Józefa Piłsudskiego  przewrotu majowego. Po przewrocie kurs złotego ustabilizował się na poziomie ok. 9.10 zł za USD, aż do roku 1934 i rewaluacji złotego skutkiem spadku kursu dolara do poziomu 5,20-5,30 zł za USD (kurs był utrzymany do wybuchu II wojny światowej).